Erfgoededucatie is er vaak op gericht om ‘ons erfgoed’ door te geven aan volgende generaties. De gedachte hierachter is natuurlijk dat erfgoed iets is dat wij erven van vorige generaties, en daar willen we goed voor zorgen. En de jeugd is de erfgoedhoeder van de toekomst. Waarom dat belangrijk is? Omdat erfgoed ons vertelt wie we zijn. Het belichaamt onze identiteit.

Als je deze denkwijze goed bekijkt, dan zie je dat we actief zijn in het doorgeven, dus naar de toekomst toe; maar passief in het ontvangen: we ‘krijgen’ dit, het is er al. Terwijl je hier ook op een andere manier naar kunt kijken: of iets erfgoed is, is niet iets dat voor ons is beslist: we maken zelf deze keuze, elke dag opnieuw. Wat wij vandaag erfgoed noemen, is ‘alleen maar’ erfgoed omdat wij dat etiket erop plakken. Klinkt dit radicaal? Denk dan eens aan de vele gebouwen die gesloopt zijn, soms tegen de wens van liefhebbers die ze wilden behouden: potenteel erfgoed dat er niet meer is. Of de gebouwen die ‘monument worden’, soms met instemming, en soms ook niet: potentieel erfgoed dat officieel erfgoed werd. Of denk aan de standbeelden die al dan niet verdwijnen, straatnamen die veranderd worden, tradities die aangepast worden, soms met strijd, soms helemaal vanzelf. Nieuwe tradities die ons land veroverd hebben, zoals halloween. Exposities in musea die bevraagd worden omdat ze een verhaal ‘niet goed’ vertellen, naambordjes bij schilderijen die veranderd worden, ruzies over oorlogsmonumenten, strijd rond het veranderen en aanpassen van onze Dodenherdenking. In erfgoededucatie gaat het niet zo vaak over deze kwesties. Er wordt erfgoed doorgegeven. De kinderen leren hun omgeving kennen en ze gaan zien dat die 'betekenisvol' is. Maar de vraag die (ook) gesteld moet worden, is: welk erfgoed geven we door en wat vertellen we daarbij? Wiens zienswijze geven we door? Is die wel voor iedereen hetzelfde? En mogen leerlingen hun eigen zienswijze ontwikkelen?

Alle leerlingen erfgoedwijs

Met het project Erfgoedwijzer willen we leerkrachten en erfgoedinstellingen kennis en werkvormen geven om leerlingen een erfgoedwijze blik te laten ontwikkelen. Zodat zij leren om erfgoed kritisch en vanuit verschillende perspectieven te bekijken, met respect en aandacht voor andere perspectieven. De leerlingen leren en gebruiken daarbij veel vaardigheden die passen bij burgerschapsvorming en mediawijsheid, maar natuurlijk ook historische vaardigheden als standplaatsgebondenheid en multiperspectiviteit. We sluiten zoveel mogelijk aan bij geschiedenis of andere leergebieden.
Erfgoedwijzer wordt gefinancierd door het Fonds voor Cultuurparticipatie. Op deze pagina lees je meer over de initiatiefnemers en het ontstaan van dit project.